by Inicjatywa społeczna „Każda butelka pomaga” (Every bottle helps) to połączenie działań proekologicznych i prospołecznych. Fritz-kola prowadzi w ten sposób kampanię społeczną, w której zachęca do pozostawiania szklanych i plastikowych butelek oraz puszek obok śmietników, po to, aby mogły odebrać za nie kaucję osoby w ten sposób zarabiające na życie. Do inicjatywy przyłączyło się ponad 150 firm w Niemczech. O pomyśle, projekcie i jego realizacji opowiada Pascal Fromme, manager zrównoważonego rozwoju i zaangażowania społecznego we fritz-kulturgüter GmbH, odpowiedzialny za inicjatywę „Każda butelka pomaga”.
W Berlinie, Monachium, Frankfurcie czy innych niemieckich miastach, częstym widokiem są butelki i puszki stojące wokół śmietników. Jednak nie jest to wynik niewłaściwego zachowania tylko świadoma akcja społeczna. Skąd pomysł na taki projekt?
Nasza inicjatywa „Każda butelka pomaga” jest naturalnym rozwinięciem i rozszerzeniem dobrze znanej w Niemczech inicjatywy „Pfand gehört daneben” (tłum. red.: nie wyrzucaj kaucji). Prowadzimy ją od 2011 roku. Nie tylko w Niemczech, ale w całej UE chcemy wspierać nasze środowisko i dbać o recykling butelek czy puszek, które są wyrzucane, najczęściej w przestrzeni miejskiej.
Na czym polega wsparcie osób żyjących ze zbierania butelek?
Takie osoby wspieramy na kilka sposobów. Po pierwsze, zniechęcamy ich do sięgania do koszy na śmieci. W ten sposób minimalizujemy ryzyko obrażeń spowodowanych przedmiotami takimi jak igły czy potłuczone szkło, znajdującymi się w niehigienicznych warunkach.
Po drugie, naszym celem jest podnoszenie świadomości i wzbudzanie empatii wśród społeczeństwa wobec tych osób. Niestety często spotykają się oni z upokorzeniem i negatywnymi opiniami. Promując zrozumienie i współczucie, mamy nadzieję zmniejszyć stygmatyzację związaną z ich pracą i sytuacją życiową.
Ponadto, przyczyniamy się do ich lepszego samopoczucia, dostrzegając wyzwania, przed którymi stoją i wspierając ich codzienne dochody – poprzez naszą akcję, w której zachęcamy do niewyrzucania butelek do odpadów zmieszanych i do koszy na śmieci.
Jakie jest główne założenie i cel kampanii „Każda butelka pomaga”?
Naszą wizją jest stworzenie powszechnego ruchu społecznego, obejmującego też branżę napojów, aby ułatwić potrzebującym zbieranie kaucji. Oczywiste jest, że w ten sposób nie rozwiążemy podstawowego problemu. To nie wyeliminuje ubóstwa. Ale to, co możemy zrobić, to wnieść niewielki wkład w poprawę sytuacji tych, którzy są zależni od zdobywania pieniędzy poprzez zbieranie kaucji. Wybór należy do ciebie – albo postawisz butelkę obok kosza, albo godzisz się, aby ludzie sięgali do śmietników.
Naszym celem jest także wspieranie długoterminowego systemu pomocy społecznej. Po to, aby mniej osób musiało zbierać butelki, zarabiając w ten sposób na życie. W Niemczech robimy to poprzez wspieranie i pracę nad koncepcjami takimi jak „Housing First” w celu zwalczania bezdomności. Z kolei dzięki inicjatywie „Każda butelka pomaga” skupiamy się przede wszystkim na skutecznym wytłumaczeniu systemów kaucji społeczeństwu, tak aby wesprzeć recykling opakowań, a w tym, żeby mniej butelek było wyrzucanych do śmieci.
Jaka jest skala zjawiska „zbieraczy” kaucji? Ile opakowań dzięki nim trafia do recyklingu a nie odpadów zmieszanych. Czy posiadacie dane liczbowe na ten temat?
Nasze liczby pochodzą na razie tylko z Niemiec. Według danych na październik 2022 roku jest to ok. 1 mln 30 tys. osób. Pracujemy nad nowymi badaniami, aby poznać rzeczywistość zbieraczy kaucji i samego recyklingu. Tylko w Niemczech butelki kaucjonowane o wartości 180 milionów euro trafiają co roku do kosza! (źródło: Nabu, 2015). Liczba butelek zebranych przez zbieraczy kaucji jest już uwzględniona w odsetku 96,2 proc. wskaźnika zwrotu. Na poziomie UE wskaźnik recyklingu jest znacznie niższy.**
Czy jesteście jedyną firmą na rynku niemieckim promującą takie działania?
Nasza inicjatywa „Każda butelka pomaga” w Niemczech jest otwarta na przyłączenie się firm z branży napojów oraz wszystkich innych partnerów. Mamy rozległą sieć i używamy naszego logo na etykietach butelek, jako ważnego komunikatu. W samych Niemczech do naszej inicjatywy przyłączyło się 150 firm z branży napojów. Informacje o naszych partnerach można znaleźć tutaj: https://www.pfand-gehoert-daneben.de/partner/
Czy promujecie takie działania także w innych krajach?
Tak, jak najbardziej. W projekcie „Każda butelka pomaga” współpracujemy z każdym, kto chce się do nas przyłączyć. Na przykład w Holandii rozpoczęliśmy inicjatywę wraz z jednym z holenderskich aktywistów, aby promować specjalne pierścienie na butelki, montowane wokół publicznych koszy na śmieci. Inicjatywa ta nosi nazwę „Doneerring” (pierścień darowizny: Doneerring, #cashmytrash). Do tej pory nawiązaliśmy również współpracę z innymi firmami i organizacjami pozarządowymi w Belgii, Francji i Hiszpanii.
A jak z Polską – czy również będzie program „Każda butelka pomaga”? Choć nie mamy jeszcze rozwiniętego systemu kaucyjnego, to jednak recyklomatów przybywa – wolno, ale mimo wszystko…
Oczywiście. Inicjatywa „Każda Butelka Pomaga” może działać na terenie całej Europy, również w Polsce. Aktualnie naszym celem jest wspieranie wprowadzenia w Polsce systemu kaucyjnego. Dlatego też aktywnie popieramy inicjatywy takie jak „Zero Waste Polska”. Na naszych platformach społecznościowych informujemy również, w jaki sposób inicjatywa „Każda Butelka Pomaga” może odgrywać rolę w redukcji zanieczyszczeń i wspieraniu działań związanych z recyklingiem. W przyszłości zamierzamy realizować kolejne cele w tym zakresie.
W ilu krajach dostępna jest fritz-kola? Jaka jest skala waszej działalności?
Przez 20 lat nie tylko przekształciliśmy się ze start-upu w średniej wielkości firmę, ale przede wszystkim w lidera rynku w segmencie rzemieślniczej koli w Niemczech. Postrzegamy Europę jako nasz rynek macierzysty, a obecnie jesteśmy reprezentowani na ponad 25 rynkach poza Niemcami. Udało nam się zbudować sympatię wśród konsumentów, restauratorów i klientów, jako marki konkurencyjnej, z wyraźnym podejściem zorientowanym na bliskość.
Wszystkie produkty fritz zawsze były dostępne wyłącznie w szklanych butelkach wielokrotnego użytku. To zapewnia korzyści ekologiczne: szkło można wykorzystać wiele razy, jest dobre dla lokalnych społeczności ze względu na lokalny łańcuch wartości. Ponadto dążymy do krótkich dystansów od butelkowania do barów, kawiarni i restauracji.
*źródło: NABU: Pfandschlupf: Das Geschäft mit dem Einwegpfand – NABU
** źródło: Raport: 18 EU member states at risk of failing to meet EU recycling targets (europa.eu): Bericht: 18 EU-Mitgliedstaaten laufen Gefahr, EU-Recyclingziele nicht zu erreichen (europa.eu)
